Ekiplerde yetki ve sorumluluk nasıl verilmeli? | Basit 08

Yetki ve sorumluluk birlikte olmazsa ne olur?

Yetki ve sorumluluk her zaman birlikte olması gereken 2 kavram. Ama çoğu ekipte, çoğu şirkette, hatta devlette bile, yetkiyle sorumluluğun farklı kişilerde olabildiğini görüyoruz. Böyle olunca kaos kaçınılmaz oluyor.

En büyük örneğini depremde gördük. Belediyelere, müteahhitlere, denetçilere çeşit çeşit yetkiler verilmiş, ama herşey kitabına uygun yapılmışsa, binalar yıkılsa bile bir sorumlulukları yok. Binaya izin veren sorumlu değil, yapan sorumlu değil, onaylayan sorumlu değil. İşte böyle yetki verdiğin kişiye sorumluluk vermeyince, yetki çok kolay kullanılır hale geliyor.

Yetkiyle sorumluluğu ayırınca ayrıca çatışma çıkması da kaçınılmaz. Mesela, yazılım ürünü geliştirirken sık yapılan bir hata vardır. Ürün çekici olsun diye tüm yetki tasarım ekibine verilir. Ama yayına aldıktan sonra sistemin çalışmasından, hızından, kodun performansından yazılım ekibi sorumlu tutulur. Halbuki olması gereken, tasarımcı harika bir tasarım önerir, yazılımcı teknik bir sebepten itiraz edebilir. Veya yazılımcı farklı bir tasarım önerebilmeli. Sonuç olarak birlikte iş yapan herkes, yetkiyi de sorumluluğu da paylaşmalı.

Yetki ve sorumluluğun işin kalitesine etkisi

Yetki ve sorumluluğun aynı kişide toplanması işin kalitesini artırmak için de gerekli.

Öncelikle yetki verilen kişi, eğer sorumluluğu yoksa, deprem örneğinde olduğu gibi yetkisini doğru veya yanlış, kolayca kullanılır hale geliyor. Sorumluluk olmadan yetki vermek ister istemez, işi baştan savma yapmayı normalleştiriyor.

Ama yetki verilen kişinin sorumluluğu da olduğu zaman işi sahiplenmesi gerekiyor. Çünkü sadece o işi yapmış olması yetmiyor, sonuçları da onun eseri ve başarısı olacağı için ister istemez (yani umuyoruz ki) daha özenerek o işi yapılıyor.

Tabi burada sorumluluk verilen herkesin karşılığını da maddi manevi alacağını varsayarak konuşuyoruz.

Yetki ve sorumluluğun motivasyona etkisi

Yetki ve sorumluluğun aynı kişiye verilmesinin bir faydası da motivasyonu artırmak.

Tersinin olduğu 2 senaryoyu bir gözümüzde canlandıralım:

1. Senaryoda yönetici, ekipten birisine bir işin yetkisini versin, ama sorumluluğunu kendine saklasın. Çok tipik bir memuriyet veya kurumsal şirket hikayesidir bu. Birisi işi yapar, krediyi yöneticisi toplar. Hepimiz biliyoruz ki bu yaklaşım zamanla ister istemez ekipteki tüm motivasyonu öldürür.
2. Senaryoda ise tam tersi olsun, yönetici bir işi kendisi yapmış ve batırmış olsun. Ama hesap verirken sorumluluğu takımına atsın. Burada o takımın bir parçası olduğunuzu hayal edin. Yöneticiniz hakkında ne düşünürdünüz? Yenilgi sonrası basın toplantısında futbolcularına suç atan bir teknik direktör hayal edin, nasıl görünüyor gözünüze?

Halbuki hem yetkiyi hem sorumluluğu paylaşmak mümkün. Bu hem takımdaki herkesin aidiyetini artırıyor hem de uzun vadede motivasyonu yukarıda tutuyor.